Normal 0 21 false false false DE X-NONE X-NONE

Hıristiyan Birlik Partileri ve Sosyal Demokrat Parti’den oluşan Büyük Koalisyon Hükümeti, koalisyon protokolünde yer aldığı şekliyle Emeklilik Paketi’ni 01.07.2014 tarihi itibariyle yürürlüğe geçirmiştir. Paketteki 1992’den önce doğan çocuklar için annelere çocuk yetiştirmeden dolayı 1 yıllık ek sigorta hakkı tanınması, Almanya’daki ve Türkiye’ye kesin dönüş yapmış vatandaşlarımızı da yakından ilgilendirmektedir.

Bilindiği üzere, annelere Almanya’da 1992’den önce doğan her çocuk için çocuk yetiştirmeden dolayı devlet tarafından emeklilik sigortasına bir yıllık prim ödenmekte idi. Bu süre nüfus artışını teşvik amacıyla 1992’den sonra doğan her çocuk için 3 yıla çıkarılmıştı.

Kanunda yapılan yeni değişiklik ile 1992’den önce doğum yapan annelerin durumuna düzeltme getiriliyor ve her bir çocuk için 3 yıl olmasa da ilave bir yıl sigortalılık süresi tanınıyor. Böylelikle anneler 1992’den önce doğan her bir çocuk için 2 yıl sigortalı sayılıyorlar.

1. Kimler Çocuk Yetiştirme Sürelerinden Faydalanabilir?

Almanya’da en az bir çocuk yetiştirmiş olan öz anne-babalar, evlatlık alan anne-babalar, üvey anne-babalar veya çocuğun bakımını üstlenenler (büyükanne-büyükbaba veya akrabalar) çocuk yetiştirme sürelerinden faydalanabilmektedir.

Çocuk yetiştirme sürelerinden çocuğun bakımı ile ağırlıklı olarak ilgilenen ebeveyn faydalanabilmektedir. Çocuğun bakımının hem anne hem de baba tarafından eşit şekilde üstlenilmesi halinde kural olarak anneye bu hak tanınmaktadır. Çocuk yetiştirme süresinden babanın faydalanmak istemesi halinde, hem annenin hem de babanın bu konuda mutabık olduklarını beyan etmeleri gerekmektedir. Ancak bu beyan geriye dönük olarak en fazla 2 ay öncesi için geçerli olmaktadır.

2. Hangi Süreler Çocuk Yetiştirme Süresi Olarak Dikkate Alınır?

01.01.1992 tarihinden önce doğmuş olan çocuklar için çocuk yetiştirme süresi doğumdan sonraki aydan başlamak üzere 24 ay, bu tarihten sonra doğan çocuklar için ise 36 aydır.

Çocuk yetiştirme süreleri için aranan şartların ilk 24 ya da 36 ay içersinde ortadan kalkması halinde (çocuğun ölümü vb.) çocuk yetiştirme süresi olayın gerçekleştiği tarihte kesilir. Ebeveynlerden birinin ölümünde ise geri kalan süre diğer ebeveyne aktarılır.

3. Kimler Çocuk Yetiştirme Sürelerinden Faydalanamaz?

Zorunlu emeklilik sigortasından muaf olan meslek sahipleri (Avukat, noter, doktor, diş doktoru, eczacı, mimar vs.) bağlı oldukları meslek kasası tarafından yatırılan prim miktarının çocuk yetiştirme süresi için devlet tarafından yatırılan prim miktarından düşük olması halinde, aradaki farkın kapatılması için çocuk yetiştirme sürelerinden faydalanabilirler, aksi takdirde faydalanamazlar.

4. Çocuk Yetiştirme Süresinin Aylıklara Etkisi

Çocuk yetiştirme süreleri ile sadece yaşlılık aylığı değil, aynı zamanda maluliyet aylığı ve geride kalanlara bağlanan dul ve yetim aylığı da değişmektedir.

Alman sosyal güvenlik mevzuatına göre, emekli aylığına hak kazanılması için 65 yaşının doldurulması (1947 doğumlulardan itibaren kademeli olarak 67 yaşa yükseltilmektedir) ve asgari 60 aylık (5 yıl) sigortalılık süresinin bulunması gerekmektedir.

Mevcut düzenlemeye göre, annelerin/babaların aylıklarında bir yıllık çocuk yetiştirme süresine karşılık olarak 1 Temmuz 2014‘den itibaren ödenecek aylıklarda eski eyaletlerde brüt 28,61 €, yeni eyaletlerde ise brüt 26,39 € fark etmektedir.

Almanya’da 1992’den önce bir, 1992’den sonra da bir çocuk doğum yapan hiç çalışmamış bir anneyi örnek alacak olursak; bu anneye 5 yıllık sigorta karşılığında 65 yaşını doldurduğunda brüt 143,05 (5 x 28,61) € aylık bağlanacaktır.

5. Yurtdışında Yetiştirilen Çocuklar

Çocuk yetiştirme sürelerinin yurtdışında geçmesi durumunda bu sürelerin Almanya’daki emeklilik sigortasına saydırılması mümkün değildir. Ancak, çocuk yurtdışında doğduktan Almanya’ya geldiklerinde;

a) 1992’den önce doğanlar 2 yaşını dolduruncaya kadar Almanya’da geçirilen süreye göre,

b) 1992’den sonra doğanlar 3 yaşını dolduruncaya kadar Almanya’da geçirilen süreye göre, anneye sigortalı yetiştirme süreleri olarak çocuk yetiştirme süresinden sayılır.

Ayrıca, çocuk söz konusu 2 veya 3 yaşından sonra Almanya’ya gelmiş ve 10 yaşını dolduruncaya kadar Almanya’da yetiştirilmişse, bu süreler anneye bağlanacak aylığı kısmi olarak etkilemektedir.

6. Çocuk Yetiştirme Sürelerinin Değerlendirilmesi için Başvuru

Almanya’daki doğumlarda mahalli makamlar sigorta kurumuna kural olarak bütün doğumları ve annenin bilinen son adresini bildirmektedir. Bunun üzerine ilgili sigorta kurumu anne ile temasa geçerek, kendisinin ya da eşinin çocuk yetiştirme sürelerinden faydalanabileceğini hatırlatmakta ve ilgili formların doldurularak söz konusu sürelerin değerlendirilmesinde yardımcı olmaktadır.

Şayet söz konusu sürelerin değerlendirilmesi için herhangi bir işlem yapılmadıysa veya çocuk Türkiye’de doğduktan sonra 10 yaşını doldurmadan Almanya’ya gelmiş ve bakımına Almanya’da devam edilmişse mutlaka yazılı müracaatta bulunmak gerekmektedir. Bunun için ekteki matbu çocuk yetiştirme sürelerinin tespiti başvuru formunun V800 (Anlaşılmayan durumlarda yine ekli Türkçe matbu formdan faydalanılabilinirr) doldurulması ve aşağıdaki belgelerle birlikte Almanya’da ise, ikamet edilen yere en yakın Alman Emeklilik Sigorta Şubesi’ne (Deutsche Rentenversicherung), Türkiye’de ikamet ediliyorsa Türkiye - Almanya İrtibat Kurumu olan (Deutsche Rentenversicherung, -Rentenabteilung- 95440 Bayreuth/Almanya”  adresindeki  Alman  Emeklilik  Sigorta  Kurumu’na  posta  ile  müracaat edilmelidir.

Müracaat formuna eklenecek belgeler: 
• Emeklilik kurumunun verdiği son hizmet cetveli (şayet varsa)
• Çocuğun/çocukların doğum yerini ve tarihini gösteren doğum belgeleri (Doğum     Almanya’da gerçekleşmişse Geburtsurkunde, Türkiye’de gerçekleşmişse Nüfus     Kayıt Örneği) 
• Çocuğun Almanya’da ikamet ettiği yerleşim birimi idaresinden alınacak hangi tarihlerde ikamet edildiği belirtilen ikamet belgesi (Meldebescheinigung)

Çocuk üvey baba ya da üvey annesinin yanında yetiştirilmişse evlilik cüzdanı ve ikamet belgesi, bakıcı ebeveyn tarafından yetiştirilen çocuklarda ise gençlik dairesinden alınacak bakımın üstlenildiğine dair belgenin ibraz edilmesi gerekmektedir. Çocuk öz annesinden başka birisi tarafından yetiştirilmiş ise, bu durumda Çocuk Yetiştirme İlave Soru Formu’nun (V805 Zusatzfragen zur Kindererziehung) doldurulması gerekmektedir.

7. Eksik Kalan Sürelerin Tamamlanması

Çocuk yetiştirme sürelerinin asgari sigortalılık süresi için yeterli olmaması durumunda, hak sahipleri şayet halen Almanya’da ikamet ediyorlarsa eksik kalan süreleri isteğe bağlı prim demek suretiyle 60 aya tamamlayabilirler. Bunun için matbu İsteğe Bağlı Prim Ödeme Başvuru Formu’nun (V060 - Antrag auf Beitragszahlung für eine freiwillige Versicherung) doldurulması ve primlerin yatırılması gerekmektedir.

2014 yılı itibariyle aylık asgari prim miktarı 85,05 €, azami prim miktarı ise 1.124,55 €’dur (yüksek seviyeden prim ödenmesi tavsiye edilmemektedir).

8. Hizmet Sürelerinin Birleştirilmesi

Almanya’daki çocuk yetiştirme süreleri üzerinden emekli olabilmek için gerekli olan 60 aylık asgari sigortalılık süresi tamamlanmıyor ise, isteğe bağlı borçlanmadan ayrı olarak Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’ne göre Türkiye’deki hizmet sürelerinin birleştirilmesiyle eksik kalan süreler 60 aya tamamlanabilmekte ve Almanya’daki sigortalılık süresi karşılığında kısmi aylık da bağlanabilmektedir.

Ayrıca, çocuk yetiştirme süresinden faydalanarak emekli aylığına hak kazanan kişinin ölümü halinde geride kalan hak sahiplerine de dul/yetim aylığı bağlanabilmektedir.

9. 1992’den Önce Doğan Çocuklar İçin İlave 1 Yıl Sigortalılıktan Yararlanma Süresi

01.07.2014 tarihinden itibaren geçerli olan yeni düzenlemeye göre, 65 yaşını doldurmuş annelerin asgari 5 yıllık sigortalı süreyi tamamlamaları halinde aylık bağlanması için Alman Emeklilik Sigorta Kurumu’nun en yakın şubesine müracaatta bulunmaları gerekir. Şartları yerine getirenlere Ekim 2014 sonuna kadar müracaat ettiklerinde 1 Temmuz 2014’ten itibaren aylık bağlanır. Ekim’den sonra müracaat edenlerin aylıkları şartları daha önce yerine getirmiş olsalar dahi müracaat edilen aydan itibaren başlar.

10. Kesin Dönüş Yapmış ve İşçi Payı Sigorta Primlerini Almayan Annelerin Durumu

Kesin dönüş yaptıktan sonra işçi payı sigorta primlerini almayan anneler, 1992’den önce doğan ve Almanya’da 2 yaşına kadar yetiştirdikleri çocukları için 01.07.2014 tarihinde yürürlüğe giren Kanundan önce 1, Kanunla birlikte ilave 1 yıl sigortalı sayıldıklarından toplam 2 yıl sigortalı sayılırlar.

Bu minvalde çocuk yetiştirmeden dolayı ilave 1 yıllık sigortalılık süresiyle emekli olmak için

a) 5 yıllık sigortalılık süresini ve 65 yaşını dolduruyorlarsa, emekli aylığı bağlanması için bulundukları ildeki SGK İl Müdürlüğü/Şubesi yurdışı servisine müracaatta bulunabilirler.

b) 5 yıllık sigortalılık süresini doldurmuyorlarsa, eksik kalan süreyi Türkiye’deki çalışılan sigortalı süreyle veya Türkiye’de isteğe bağlı prim ödemek suretiyle tamamlayabilir ve akabinde bulundukları ildeki SGK İl Müdürlüğü/Şubesi yurtdışı servisine emekli aylığı bağlanması için müracaatta bulunabilirler.

11. Kesin Dönüş Yapmış ve İşçi Payı Sigorta Primlerini Alan Annelerin Durumu

Alman Emeklilik Sigorta Kurumu ile yapmış olduğumuz yazışmalar ve görüşmeler sonucunda gelinen nokta aşağıda belirtilmiştir:

Alman Emeklilik Sigorta Kurumu, Türkiye’ye kesin dönüş yaptıktan sonra Alman emeklilik sigortasına yatırdıkları işçi payı sigorta primlerini alanların tüm sosyal güvenlik haklarının tasfiye edildiğinden hareket etmekte ve prim iadesinden önceki 1 veya 3 yıllık çocuk yetiştirme sürelerini de iptal etmektedir. Ancak, 01.07.2014’te yürürlüğe giren Kanun ile 1992’den önce doğan çocuklar için ilave 1 yıl sigortalılık süresini sonradan verilmiş bir hak olarak gördüğünden her bir çocuk için sadece bu 1 yıllık ilave süreyi geçerli kabul etmektedir.

Diğer taraftan, bir annenin Almanya’daki çocuk yetiştirme süresinden doğan sigortalılık hakkının iptaliyle iptal edilen sürelerin isteğe bağlı prim ödemek suretiyle yeniden ihya edilmesi ise, sigortalının Türkiye’de ikamet etmesinden dolayı kabul edilmemektedir.

Prim iadesinden yararlanmakla çocuk yetiştirme sürelerinden doğan önceki sigortalı haklarını kaybeden vatandaşlarımızın buna karşı itiraz etme hakları bulunmaktadır. Bunun için vatandaşlarımız yukarıda adresi verilen Alman Emeklilik Sigorta Kurumu’na Türkçe olarak yazacakları bir dilekçe ile bu sürelerin tanınmasını talep edebilir, talebin reddedilmesini müteakip Mahkemede dava açabilirler.

12. Konu Hakkında Nereden Bilgi Alabilirim?

Konu hakkında Büyükelçiliğimiz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ve aynı zamanda Müşavirliğimizin www.calisma.de adlı internet sayfasından veya Başkonsolosluklarımız nezdindeki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliklerimizden bilgi alınabilir.

T.C. BERLİN BÜYÜKELÇİLİĞİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği

Tiergartenstr. 19-21, 10785 Berlin

Tel.: 0049(0)3027896850

www.calisma.de Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir , Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir